Ankara’da siyasetin en değerli gündem başlığı seçim tarihi. Cumhur İttifakı’nın paydaşları Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan ile MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli 2023 yılına saatler kala dün bir ortaya geldi. Bu görüşmenin ana gündemini seçim tarihinin oluşturduğu ve 30 Nisan için “ön uzlaşmanın” sağlandığı öğrenildi. Bu tarihle ilgili olarak her iki parti kurmaylarının çalışma yapacağı belirtildi.
Beştepe’de Cumhurbaşkanlığında gerçekleşen görüşme “beklenenden erken” bir görüşme olarak değerlendirilirken DW Türkçe’nin AKP kaynaklarından edindiği bilgiye nazaran buluşmada seçim tarihlerine dair senaryolar ele alındı. Erdoğan, Beştepe’deki Bahçeli görüşmesinin akabinde AKP yöneticisi ve Meclis idaresinde yer alan kurmayları ile yaklaşık iki saatlik bir toplantı yaptı.
30 Nisan için uzlaşma
Erdoğan, Bahçeli görüşmesine dair kurmaylarına bilgi verirken toplantıda, 18 Haziran’da yapılması öngörülen seçimlerin öne çekilmesinin ele alındığı ve üzerinde durulan tarihin de birinci tıp seçimler için 30 Nisan olduğunu söylediği öğrenildi. Edinilen bilgilere nazaran 30 Nisan’da milletvekili genel seçimleri ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci cinsinin yapılması konusunda Devlet Bahçeli’den de bir itiraz gelmedi.
Erdoğan-Bahçeli görüşmesi sonrası Beştepe’deki tepede Erdoğan, kurmayları ile 30 Nisan seçeneği ön planda olmak üzere bu mevzuda çalışmaların yapılmasını da istedi. Bu durumda seçimler ikinci cinse kalırsa da 14 Mayıs 2023 tarihinde gerçekleşecek. DW Türkçe’ye bilgi veren AKP kurmaylarına nazaran Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci cinse kalması “çok büyük mümkünlük.”
Bu nedenle tarihler belirlenirken iki haftalık orta dikkate alındı.
18 Haziran seçimi niçin öne çekiliyor?
Seçim tarihi belirlenmesinde öteki değerli bir öge ise bayram tatili ve hac süreçleri. Ramazan Bayramı 20-23 Nisan tarihleri ortasında. 23 Nisan Pazar ayrıyeten Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı. Bu nedenle bu tarihte bir seçim gündemde değil.
Bayramdan sonraki birinci hafta 30 Nisan ise “en uygun” tarih olarak AKP-MHP önderleri tarafından ele alındı. 18 Haziran’dan seçimlerin öne çekilmesinin bir nedeni de hac. 18 Haziran’da seçim olursa ikinci çeşit 2 Temmuz tarihinde olacağından bu periyot hac periyoduna denk gelecek.
“Seçim için 10 seçenek var”
Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, toplumsal medya hesabı Twitter’dan seçim tartışmalarını kıymetlendirdi. Erdoğan-Bahçeli görüşmesi öncesi yapılan paylaşımda Uçum, seçim kanununda yapılan değişiklikleri hatırlattı ve bu düzenlemelerin geçerli olabilmesi için seçimlerin 6 Nisan’dan sonra yapılmasının koşul olduğunu vurguladı.
Uçum, “Bu nedenle seçimler en erken 9 Nisan’a en geç 11 Haziran’a alınabilir. Bu dönemde seçim için 10 seçenek gün var. Buna nazaran 30 Ocak- 7 Nisan ortası (hafta sonu karar alınırsa 9 Nisan’a kadar) seçimlerin yenilenmesi kararı alınabilir. 30 Ocak’tan evvel karar alınmaz zira yüzde 7 barajı yürürlüğe girmez. 9 Nisan’dan sonra karar alınamaz, zira o durumda 18 Haziran yasal seçim günü geriye çekilemez” değerlendirmesi yaptı.
Bu durumda seçim kararının Şubat-Mart ayı içinde alınması gerekecek.
Seçime nasıl gidilecek, kararı kim alacak?
Seçim tarihi için AKP ve MHP’nin ön uzlaşmasını yapıp çalışmaya başladığı üzere 30 Nisan 2023 kesinleştirilirse evvel Meclis’te kümesi bulunan muhalefet partileri ile temas kurulacak.
Muhalefetten bu tarihe dayanak gelirse Meclis’te seçim kararı alınması için gereken 360 çoğunluğuna ulaşılacak ve seçim kararı alınabilecek. Muhalefet dayanak vermemesi durumunda ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın kararıyla seçime gidilebilecek. Alınacak kararın akabinde Mart ayının birinci haftasında YSK’nın da seçim takvimini başlatması bekleniyor.
“6 Nisan” hesabı
Muhalefet ise seçimin 6 Nisan tarihinden önce yapılmasını istiyor. Zira seçim kanunlarında değişikliği içeren düzenlemeler 6 Nisan 2022 tarihinde yürürlüğe girdi. Seçime dair düzenlemenin uygulanabilmesi için bir yıl geçmesi gerekiyor. Bu nedenle 6 Nisan 2023’ten sonra yapılacak seçimlerde milletvekili hesabında değişikliğe gidilecek.
Oluşturulan ittifaklarda “artık oy”lar milletvekili seçimine eklenmeyecek. Bu durumda mevcut son seçim dikkate alındığında muhalefetin milletvekili sayısı olumsuz etkileniyor. Her parti aldığı oy oranı kadar milletvekili çıkartabiliyor. Fakat muhalefetin Meclis çoğunluğu 6 Nisan’dan evvel bir seçim kararı almasına yetmiyor.
Şentop: Öne çekme erken seçim değil
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, gazetecilerle bir ortaya geldiği toplantıda “18 Haziran’dan evvel yapılacak her seçim erken seçimdir ancak siyasi olarak erken seçim gündemden çıktı” açıklaması yapmıştı.
Şentop, seçim kanunundaki değişikliklerin yürürlüğe girmeden, yani 6 Nisan tarihinden evvel bir seçim beklemediğini de söylemişti.